36 dialecte Màchsch wìdder Theàter "Schnackadànz ìn Dàckeldorf" oder "üsgezüünt", "ìm Pàràdiis gìt's kä Angel meh" oder "Volpone", "dr Dìckkopf" oder "e Dìrmel àm Tìsch",'s elsasser Theàter ìsch làbandig wie noch nie. haut-rhin Yves Bisch e Mumbìtz : une foutaise àberglàuibisch : supersticieux d'Glichschàltung : l'assimilation e Dàmpfwàlza : un rouleau compresseur Elsasser Theàter oder Theàter uf Elsassisch ? Vo Oktober bis Mai presentiera 230Truppa rund 1000Vorstellunga,mìt eber 230 000 Züeschàuier. Die Labeskràft stìtzt sìch uf e Regischter vo fàscht 2000 Titel. Mìt so Zàhla ìsch nàtirlig jeda Streit dr reinschta Mumbìtz,ìsch's zwìscha Àhanger vo Àltertum un Liebhàber vo Modern, oder Schäpfer vo Nèiikeita un Ebersetzer vo bekànnta frànzeescha, ditscha oder anglischa Stìckla. Uf dr Bühna wie ìm àltagliga Laba ìsch's wìchtigschta, àss unseri Sproch labt. E Museum fer d'Sproch un Labensàrta S Luschtspìel "dr Pfìngstmondàà" (1816) vom Jurist un Schrìfftsteller Georges Daniel Arnold ìsch s erschta großa Mundàrtwark fer's Theàter. Dr Verfàsser hàt àls Ziil gsetzt, s gànza Richtum vo sinera gliebta Sproch z'illüstriera un verhìndera, àss d'Wärter un Redesàrta vom àlta Stroßburger Dialekt verschwìnda.D'Hàndlung ìsch nur Nabasàch. Er hàt sina Stàdt bschrìba,wie me dankt,reddt,labt,spìelt, ìsst un trìnkt,un wie àberglàuibisch,fräigabig un ehrlig d'Litt sìnn. Sogàr dr Goethe hàt ìn dam làbandiga Wärterbüech's àlta Stroßburg vo sinera Studantazitt wìdder erkennt. Gebìrtiger Stroßburger,àber Sundgàuier ìm Harz, Auguste Stöber, Suhn vom beriehmta Dìchter Ehrenfried un Brüeder vom Adolf, hàt Stìckla gschrìba, gràd so wie ar sina Bìlder gmolt hàt. Mìt viel Humor zeigt ar wie me ìm Süda vom Elsàss glabt hàt."E Firobe ìm e sundgauer Wirthshüs", ìsch ànna 1868 ìn Milhüse, triumphàl vorgfiehrt wora. Me kà o erwähna dr Kolmerer Pàschteetabäcker Jean-Thomas Mangold un dr Milhüser August Lustig. Obwohl àss me scho sallamols ìn de sogenannta kültürella Kreisa,dàs àlles àls "bìllig Vergniega fer Hàlbkültivierta" à-glüegt hàt, bsìnnt me sìch hìtta noch vo dana Autora, un ìhra Stìckla bliiba labandiga Szena vo unserer Vergàngaheit. D'Kritiker sìnnscho làng vergassa. E Wàffa gega d'Glichschàltung So hàt me o dr Ufschwung vo dr Dialektbewegung ìm elsasserTheàter z'verdànka, gànz àm And vom ninzehnta Johrhundert. Dr Dialekt wìrd pflagt,um sìch gega d'Glichschàltung vom präissischa Reich z'verdeitiga. Ìm März 1898 wìrd's "elsässisches Theater von Straßburg" grìnda.Nohnem "Ami Fritz", ìsch "dr Herr Maire" e Erfolg, wo's ETS zum Rìckrot vo dr elsassicha Identität màcht.Die stìrmischa Begeischterung ìsch ìm Gustave Stoskopf,dr "elsassische Moliere",z'verdanka.Dàs Luschtspìel vom Moler un Schrìfftsteller üs Brumath ìsch ìn München, Berlin un sogàr ìn Pàris vorgfiehrt wora. Vo de Städter hàt sìch noh die Bewegung wie e Dàmpfwàlza ìns Lànd verbreita bsunders durs "Bangalatheàter". Àn d'Jugend danka Hìt hàt's elsasser Theàter noch e àndera Ufgàb : sina Rolla fer d'Ebertràgung vo unserer "Müetersproch" àn d'Jugend ìsch wìchtig un unumganglig,sunscht unterschribt's jo sieiga Todesurteil. Sina begeischterta Grìnder data sìch jo ìm Gràbumdrahja !